''Có chàng trai viết lên cây"

Thường thì khi nghe một bản nhạc, tôi thường để chúng lướt qua những lần đầu. Những giai điệu nào đọng lại, chợt vang lên trong tiềm thức thì đó là những thang âm chạm đến những xúc cảm sâu trong tâm hồn. Những nhẹ nhàng, dạt dào rồi cuộn trào, quặn thắt... Đó là những thứ thuần cảm xúc. Chúng mang một  hình hài riêng, một ý nghĩa riêng, một tác phẩm trọn vẹn. Lời ca với tôi chỉ là thứ yếu. Ngôn từ có những sức mạnh và giới hạn riêng của nó. Nó có thể kéo lệch cảm xúc của bản nhạc.
Nhưng đối với "Có chàng trai viết lên cây" của Phan Mạnh Quỳnh, cảm xúc của giai điệu và của lời hát đồng nhất, đồng thời, hỗ trợ nhau. Bài hát như một câu chuyện trong veo, nhẹ nhàng, buồn, kìm ném và réo rắt. Những câu hát dài miên man, ngắt nghỉ không phụ thuộc công thức nào. Cao độ lên xuống liên tục và tự nhiên, hài hòa với thanh âm của ca từ. Mạch kể chuyện xen kẽ giữa hiện tại và quá khứ, giữa những hồi ức nhẹ nhàng và cao trào chia ly rồi gặp lại. Cảm xúc của tác giả cũng là người thể hiện bài hát bộc lộ một cách chân thật, đồng thời, thống nhất và trọn vẹn trong mọi thành tố của tác phẩm, từ giai nhạc, lời và giọng hát. 
"Có chang trai viết lên cây thực sự là của hiếm của nhạc trẻ Việt Nam.

"Có chàng trai viết lên cây"
Sáng tác và thể hiện; Phan Mạnh Quỳnh
Hòa âm: Hoài Sa, Phan Mạnh Quỳnh
Phối khí: Minh Hoàng
Link: https://www.youtube.com/watch?v=EUEUZDV-in0

HCM, 7/2019

Plk

"Để Mị nói cho mà nghe''

Tác phẩm "Để Mị nói cho mà nghe" gợi nhớ về những áng văn bất hủ phản ánh hiện thực xã hội của một giai đoạn lịch sử Việt Nam. Ở đó, những con người nhỏ bé bị kìm kẹp, bị áp bức một cách tàn bạo mà không có cách nào phản kháng.

Mị - A Sử: Cô gái H'mong xinh đẹp bị bắt về làm nô lệ gạt nợ. Hình ảnh Mị bị trói đứng trong đêm hội lửa xuân đang bừng bừng biểu trưng cho sự trói buộc vào một cuộc hôn nhân không mong muốn chôn vùi cả thanh xuân.

Tràng: Chàng thanh niên nhà nghèo với cơ may cười ra nước mắt khi ''nhặt'' được vợ. Để rồi miếng cám lợn đắng ngắt trong miệng chẳng nói nên lời.

Chí Phèo - Thị Nở: Nam Cao đã xây dựng một hình ảnh ấn tượng và nổi tiếng bậc nhất trong văn học Việt Nam giai đoạn ấy: Chí Phèo. Ông phác họa một hình tượng nông dân hiền lành nhưng bị xã hội thối nát "tha hóa", "bần cùng hóa", "côn đồ hóa''. Mối tình oan trái và dị thường của Chí với Thị Nở cũng là một giai thoại khó quên.

Lão Hạc - Cậu Vàng: "Cậu Vàng đi đời rồi, ông giáo ạ!" Kiếp người hay kiếp chó thời ấy chẳng biết có kiếp nào sướng hơn, kẻ thì thì phải bán đi, kẻ phải ăn bả.

Chị Dậu: sống hết hơn nửa đời bị bóc lột, cái chị Dậu nhận được chỉ là "trời tối đen như mực, đen như cái tiền đồ của chị"

Xuân Tóc Đỏ: ma cà bông oắt con, tay lừa đảo mà nhờ "Số đỏ" tự nhiên biến thành Idol, đốc tờ, vận động viên, nhà diễn thuyết, anh hùng dân tộc... 

Nhưng các tác giả của "Để Mị nói cho mà nghe" không dừng lại ở việc nhắc lại những huyền thoại. Trong tác phẩm, Mị đã vùng lên tháo bỏ xiềng xích, khoác lên mình những bộ váy áo đẹp nhất và chạy đến cuộc sống mà Mị mong ước. Nhiều câu nói đã trở thành qoute của giới trẻ hiện nay được sử dụng trong bài hát, như "Em làm gì đã có người yêu, em còn đang sợ ế đây này" hay "Mị vẫn còn trẻ, Mị vẫn muốn đi chơi'' (một điều thú vị là tên riêng ''Mị'' đang dần được các bạn trẻ sử dụng như đại từ nhân xưng "mị"). Những điều kể trên làm Mị sao gần gũi quá, sao giống "mị'' quá.

Không dừng lại ở đó, trên hành trình tự do của mình, Mị còn kéo theo Tràng ốm nhom ốm nhắt vì kéo xe bò, cặp đôi định mệnh Phèo - Nở, ngăn lão Hạc tự tử và đưa cậu Vàng trở về...

Hình ảnh tôi cho là đắt bậc nhất bài hát là khi A Sử bắt được Mị trong buổi party, chẳng có thêm chút bạo lực hay đày đọa nào với cô gái ấy nữa, vì bên cạnh cô giờ đây là Tràng, Chí, lão Hạc, Chị Dậu... Những con người ấy đã cùng nhau vùng lên thoát khỏi cùm gông, bảo vệ nhau chống lại kẻ ác. Để rồi A Sử phải thay đổi, cùng múa khèn với mọi người góp vui. Đó là tinh thần rất mới, rất thời đại: những người yếu thế đứng lên giành lấy cuộc sống mình đáng có, bảo vệ nhau và cùng nhau phát huy tài năng, nhân cách. Họ không chỉ cùng nhau chống lại kẻ áp bức mà còn cảm hóa, thay đổi những người này. Xã hội của chúng ta vì thế mà tốt đẹp hơn.

Giấc mơ vội qua và rồi chỉ còn một không gian vuông vuông, những dãy bàn ngay ngắn, màu áo trắng đồng phục, tiếng giảng bài đều đều... Bên cạnh Mị vẫn là những Chí Phèo, Thị Nở, lão Hạc, cậu Vàng... như trước kia.

Để Mị nói cho mà nghe
Đạo diễn: Nhu Đặng
Quay phim: Đức Bi
DOP: Minh Ku
Sáng tác: DTAP
Thể hiện: Hoàng Thùy Linh
Biên đạo: Đức Việt
Dance crew: HN-XGirls

Link tác phẩm: https://www.youtube.com/watch?v=JAhdeizXpaQ

HCM, 7/2019

Plk

NẾU MỘT NƠI...

NẾU MỘT NƠI... Nếu một nơi chỉ thở thôi mà sống Thì sẽ là đây, sẽ là đây Khí trời mát, không điều hoà, bạc hà hay tẩy đá Đượm mùi đất, mùi cây cỏ, mùi hoa Nếu một nơi chỉ cần ăn mà sống Có phải là đây, có phải là đây? Nơi trái hoa và rau dại ngập lối Ăn chúng vào thì có “dại” hay không? Nếu một nơi ngắm trời mây mà sống Thì hãy tới đây, hãy tới đây Trời xanh ngắt, mênh mông như hạ xuống Bên hiên cửa, đưa tay chạm vào mây Nếu một nơi chỉ cần yêu mà sống Không phải là đây, không phải là đây Tôi chênh vênh bên đồi nghe gió rít Và tiếng lòng nức nở ở bên trong Bao xa là gần, bao gần là xa? Nếu một nơi chỉ cần yêu mà sống —— Nếu một nơi ta làm thơ mà sống Thì hẳn là đây, hẳn là đây Rìa của cao nguyên hai mùa lộng gió Gió mang mây, mang mưa, mang lạnh câm... Nếu một nơi ta làm thơ mà sống Nếu một nơi cần phải bơi mà sống Đây sống nổi không, sống nổi không Nơi không có biển cũng không có sông Nếu một nơi cần phải bơi mà sống Dakmil, 20/7/2018 —————— NẾU MÀ TA... Nếu mà ta chỉ thở thôi mà sống Thì sống ở đây, sống ở đây Khí trời mát, ko điều hoà, bạc hà hay tẩy đá Đượm mùi đất, mùi cây cỏ và mùi hoa Nếu mà ta chỉ cần ăn mà sống Có phải là đây, có phải là đây? Nơi hoa trái và rau dại ngập lối Ăn chúng vào thì có dại hay không? Nếu mà ta ngắm trời mây mà sống Thì hãy tới đây, hãy tới đây Trời xanh ngắt, mênh mông như hạ xuống Bên hiên cửa, đưa tay chạm vào mây Nếu mà ta chỉ cần yêu mà sống Không phải là đây, không phải là đây Tôi chênh vênh bên đồi nghe gió rít Và tiếng lòng nức nở ở bên trong Bao xa là gần, bao gần là xa? Nếu mà ta chỉ cần yêu mà sống —— Nếu mà ta chỉ làm thơ mà sống Thì hẳn là đây, hẳn là đây Rìa của cao nguyên hai mùa lộng gió Gió mang mây, mang mưa, mang lạnh câm... Nếu mà ta chỉ làm thơ mà sống Nếu mà ta cần phải bơi mà sống Đây sống nổi không, sống nổi không Nơi không có biển cũng không có sông Nếu mà ta cần phải bơi mà sống Dakmil, 20/7/2018 ——

NHỮNG VỆT NẮNG...

Mộ phần Y Út Niê - Người ký âm tiếngÊ Đê bằng mẫu tự Latin

...đậu trên mùng, đổ dài trên sàn nhà, long lanh xuyên qua những khe gỗ..., những hạt bụi nhẹ tênh, biếng nhác vẩn vơ, mờ ảo trong ánh nắng - cảm giác thân thuộc của một sớm mai trong căn nhà thời niên thiếu...

Nhưng căn nhà ấy không có ở đây, nó nằm cách đây tầm 60 km về phía Tây và cao hơn 300 m. À mà ở đây là ở đâu? Là một homestay có mấy căn nhà dài của người Ê Đê, ngoài rìa thành phố Buôn Ma Thuột.

“Alo mẹ à” - Chuyến này đi có báo trước nên mới tự tin gọi về nhà.

“Con đang ở Buôn Mê...”

“Ở nhà có gió không, có lạnh không?” - Hỏi thế thôi chứ thời niên thiếu của tôi đủ đậm sâu và những chuyến đi đủ xa, đủ lâu để tôi biết rằng: chỉ trong vài tiếng đồng hồ thôi, những cơn gió mùa rít qua kẽ ván ở homestay này sẽ va vào sườn đông của cao nguyên M’nong - nhà tôi.

...

“Tự nhiên con thèm lòng heo quá” - những miếng lòng bốc khói, món ưu thích của cha, mẹ tôi mang về cùng với tiếng bô xe dòn dã khi leo lên những đoạn dốc để trở về ngôi nhà cao nhất thung lũng. Thêm chén mắm tỏi ớt, thêm vài lá rau thơm...

Buổi sáng hôm đó, nắng lên đẹp. Tô cháo lòng bên cạnh Đại học Tây Nguyên vơi dần cùng nỗi nhớ nhà.

“Con đi đây”.

Đoàn chúng tôi lại lên đường. Tạm biệt Tây Nguyên, Nha Trang thẳng tiến.

01/2018

SỐNG NHƯ NHỮNG LOÀI HOA

Không Giảng Đường Hè 2018 chia học viên thành 3 team với những nhiệm vụ khác nhau: Nhà Bếp, Lớp Học và Thiên Thần. Ban đầu tôi đầu quân cho đội Nhà Bếp để phụ bà Tồ già, nhưng ngó qua thấy Thiên Thần vắng lặng quá nên tôi lại dạt sang. Lúc đó tôi mới biết một thiên thần thì cần làm những gì: bay vòng vòng hái hoa bắt bướm này (không thích), chăm sóc những người khác cả về thể chất lấn tinh thần này (không thích luôn) :))

Thích hay không là một chuyện mà làm hay không là một chuyện khác. Trong buổi sáng đầu tiên thực hiện nhiệm vụ, tác phẩm Hoa Cục Gạch được đón nhận nồng nhiệt.

Giảng viên già tuyên bố thằng này không cần học nữa, cho nó tốt nghiệp sớm đi. Một ngày khoảng giữa khóa học, chị bạn ấm áp bảo: Cường xuất hiện như một vị thần, luôn đúng lúc người khác cần, mặc dù không nổi trội và ồn ào nhưng rất nhẹ nhàng và tinh tế. Đêm cuối, một thiên thần khác nhận xét: Ông là một thiên thần xuất sắc. Thực ra thì tôi chỉ làm tốt cho tôi, tôi thực hiện những điều tôi muốn theo những quy chuẩn riêng, và không may điều đó cũng tốt cho người khác. Cách sống ấy gọi là sống như những loài hoa (dại).

Những loài hoa dại sống vì những thúc đẩy bên trong chúng, kết thành hoa trái rải khắp mặt đất này, và con người may mắn ở giữa chúng, nhặt nhạnh được những hoa lợi đó. Những loài hoa sinh ra để chúng ta sử dụng, điều đó có thể đúng với những loài hoa do con người tạo ra, hoặc khi lấy con người làm trung tâm, làm đỉnh tháp rồi nhìn xuống muôn loài với thái độ ban phát. Bạn chọn sống kiểu nào? Giữa những loài hoa hay giẫm đạp lên chúng?
KGĐ

HCM, tháng 5, 2018

Planck.

CHỊ NHẶT

"Tại sao lại là chị?", "Tại sao lại là em?" "Tại sao lại là tôi?". Kha khá lần người khác đặt cho em câu hỏi đó, và em chưa có một câu trả lời cho đàng hoàng cho họ, vì chính em cũng bối rối. Giờ đây, câu trả lời dần lộ diện trong em, một câu trả lời cho phần lớn những câu hỏi ở trên, rằng đó chỉ là một sự ngẫu nhiên...
Sự ngẫu nhiên, người khác có thể gọi nó là duyên số hoặc định mệnh, đối với em là những quyết định nằm ngoài ý chí chủ quan của em. Nó đến từ miền vô thức trong em, hoặc từ những ý định vượt ngoài tầm hiểu biết của con người. Nó chẳng có một logic nào cả hoặc có thể nó có một cái lý rất vô lý mà em chưa hiểu được. Muốn hiểu được nó ít nhất phải để nó bộc lộ ra. Em đã chọn chị mà chẳng vì lý do gì cả, chẳng suy nghĩ và mong muốn gì trước. Có chăng mục đích của em chỉ là để sự ngẫu nhiên được biểu hiện. Em tiếp nhận mọi thứ xảy đến một cách đơn giản và hồn nhiên. Thế nên em "nhặt" được chị bên bờ biển, một cô gái Hà Nội có giọng nói quyền lực và vẻ mặt như muốn đánh nhau. Thế nhưng chị rất tuyệt vời! Có thể là ai trong KGĐ cũng đầy rẫy những điều thú vị. Nhưng em sẽ không đi tìm họ đâu, em đợi một sự ngẫu nhiên.
KGĐ Hè 2018.

HCM, tháng 5, 2018

Planck.

Không yêu xa số 5: DƯỚI MỘT MÁI NHÀ

Nhà em ở Dakmil, nhà anh cũng ở Dakmil, thế là chúng ta chung một nhà rồi :))

Đó là một mái nhà đặc biệt, mái nhà mà bao nhiêu nắng, bao nhiêu mưa đều xuyên qua hết. Những tia nắng xuyên qua bầu trời rất trong và rất xanh, chiếu lên mặt đất đỏ đậm, trù phú. Bầu trời yên bình và an toàn, anh thường hít thở những hơi thật nhẹ, thật sâu dưới bầu trời ấy. Phóng tầm mắt lên vời vợi, nền trời xanh đậm như chạm vào được, thật vô lý phải không? Phía xa xa là nương rẫy xanh tươi tựa vào những sườn đồi xếp san sát xa tới xanh mờ.

Rồi bầu trời cao vợi ấy có những lúc thật nặng nề bởi những đám mây đen đặc cuồn cuộn muốn đổ sập xuống, bắt đầu từ phía chân trời xa xôi phía Tây Nam. Những lúc như vậy, những đỉnh đồi bé nhỏ xa xôi chợt bừng sáng lên trên nền trời đen, sáng như lần cuối cùng vậy. Một tia chớp lan ra khắp bầu trời, những dòng nước xám như một dòng thác đổ xuống, thấy rõ được những sợi nước rủ xuống đang nuốt dần những miền đất. Cây cối xung quanh đột ngột reo lên bởi gió, phảng phất hơi mát từ một cơn dông đang tới.

Mùa đông đến, bầu trời xám xịt, những đám mây theo gió mùa kéo qua lớp lớp như đang hành quân. Gió lạnh siết lấy từng ngón tay. Có những ngày anh lặng im xuyên qua màn sương trắng ngập tràn thung lũng. Những hạt nước li ti đậu lại trên vải len, trắng muốt.

Người anh yêu, chắc hẳn em sẽ ở đâu đó dưới mái nhà ấy. Đôi mắt em phản chiếu bầu trời nơi ấy, bàn tay em đã hứng những giọt mưa nơi ấy, đôi chân em thấm đượm màu đất ấy… Em có thể cảm nhận và chấp nhận phần nào những biến động trong anh, những biến động đến từ những thế giới xa xôi. Và anh cũng sẽ làm điều đó. Chúng ta đã tìm thấy nhau chưa nhỉ?

#rìacủacaonguyên
Mùa mưa mới đang đến
HCM, tháng 4, 2018